Ağustos 2025 sonunda lisanssız yenilenebilir projeler için ilan edilen bağlantı kapasitesinin ülke genelinde sıfıra inmesi, piyasanın hızla büyüyen talebine karşı şebeke tarafındaki kısıtların belirginleştiğini gösteriyor. Bu yazı; kapasitenin neden tükendiğini, kimleri nasıl etkilediğini ve sahada uygulanabilir, gerçekçi çözüm yollarını ele alıyor.

1) Duran Kapasite Tahsisleri ve Endişeler

Türkiye’de lisanssız elektrik üretim (özellikle güneş) projeleri son aylarda belirgin bir darboğaza girdi. Ağustos 2025 sonunda açıklanan tablolar, dağıtım seviyesinde yeni başvuruların karşılanabileceği kapasitenin pek çok bölgede kalmadığını; bazı alanlarda ise tamamen tükendiğini ortaya koydu. Üst üste gelen bu “sıfır kapasite” durumu, yeni projelerin beklemeye alınmasına, planlanan finansmanların ötelenmesine ve EPC tedarik zincirinde frene basılmasına yol açıyor.

2) Kapasitenin Sıfırlanmasının Arka Planı

• Tüketim taraflı patlama: Enerji maliyetlerindeki artış, mesken-ticarethane-endüstriyel tüketiciyi hızla kendi elektriğini üretmeye yöneltti. Talep, şebeke tarafındaki genişleme hızını geçti.
• Şebeke kısıtları: Bölgesel yük akışları, trafo merkezi dolulukları ve iletim hatlarındaki darboğazlar; yeni GES’lerin güvenli bağlanmasını güçleştiriyor.
• Biriken proje stoğu: Önceki dönemlerden devreden dosyalar ve kısa sürede açılan kontenjanların anında dolması, güncel başvurulara yer bırakmadı.
• Planlama farkı: Üretim yatırımları hızlı koşarken; dağıtım/iletim yatırımlarının devreye alınması daha uzun sürüyor.

3) Kimler Nasıl Etkileniyor?

EPC ve mühendislik-montaj firmaları: Proje kuyrukları uzuyor; keşif, tasarım ve izin süreçleri bekleme maliyeti yaratıyor. Nakit akışında “köprü” dönemi stratejileri kritik hâle geliyor.

Panel–inverter–kablo üreticileri: İç talepten beslenen bantlar yavaşlayabilir. Stok yönetimi, dış pazarlara satış ve fiyatlandırma esnekliği önem kazanıyor.

Finansman/lease kurumları: Kapanan kapasiteyle beraber kredi kullandırım takvimleri kayıyor. Değerlendirme komiteleri, risk ve teminat yapısını daha temkinli kurguluyor.

OSB’ler ve endüstriyel tüketiciler: Yüksek tüketimli tesisler için öz tüketim GES hâlâ en rasyonel çözüm. Kapasite olmadığı dönemde enerji verimliliği ve yük dengeleme yatırımları öne çıkıyor.

Mesken/ticarethane (25 kW altı): Çatı GES talebi sürüyor; ancak dağıtım şirketi tarafındaki kapasite durumu başvuruların sonucunu belirliyor. Mimari-Statik, yangın ve kabul süreçlerinde “eksiksiz dosya” yaklaşımı zaman kazandırır.

O&M ve izleme: Yeni kurulumlar yavaşlasa da mevcut portföyün üretimini artırmak, kayıp-kaçak ve arıza sürelerini düşürmek daha değerli hâle gelir.

4) Yatırımcı Güveni: Gerçekçi Tablo

Piyasadaki ortak kanaat net: Öngörülebilirlik azaldığında, sermaye ya gelmiyor ya da daha maliyetli geliyor. Sık ve geriye dönük algılanan değişiklikler, “yarın ne olacak?” sorusunu büyütür. Bu nedenle kapasite yönetimi kadar, süreçlerin adil, şeffaf ve tutarlı işlemesi yatırımcı açısından belirleyicidir.

5) 6–18 Aylık Senaryolar

• Temkinli iyileşme: Bölgesel altyapı yatırımları tamamlandıkça sınırlı kontenjanlar açılır. Başvurular “doğru yer-doğru zaman” yaklaşımıyla eşleşirse kısmi normalleşme görülür.
• Hibrit/depoyla nefes alma: Mevcut lisanslı tesislere güneş eklenen hibritler ve behind-the-meter depolama, şebeke yükünü hafifleterek üretim tarafına alan açar.
• Statüko uzarsa: Yeni kurulu güç artışı yavaşlar; üretici ve EPC tarafında kapasite kullanım oranları düşebilir. Dış pazara yönelim artar.

6) Yapıcı, Gerçekçi Çözüm Yolları

6.1 Şebeke odaklı adımlar

• Trafo merkezi ve hat güçlendirmeleri: Bölgesel darboğazın olduğu yerlerde TM ilaveleri ve hat kapasite artırımları hızlandırılmalı.
• Katkı paylı altyapı modelleri: Büyük tüketicilerin “mini TM” gibi şebekeye katkı sağlayan çözümlerle kapasite açmasına imkân tanıyan anlaşmalar yaygınlaştırılabilir.

6.2 Hibrit ve depolama

• Hibrit projeler: Mevcut lisanslı santrallerin bağlantı kapasitesi üzerinden ek güneş kurulumu, yeni hat ihtiyacını azaltır ve onay süreçlerini hızlandırır.
• Depolama entegrasyonu: Gündüz fazla üretimi depolayıp pik saatlerde kullanmak; hem işletme sürekliliği hem de şebeke dengesi için kritiktir.

6.3 İş modeli ve sözleşme tarafı

• Tüketim optimizasyonu: Pik yüklerin kaydırılması, süreçlerde elektrikli ekipman kullanımının yeniden planlanması; daha küçük kurulumla aynı faturayı yakalamayı mümkün kılar.
• Endeksli alım-satım sözleşmeleri: Uzun vadeli belirsizliği yönetmek için piyasa endeksli, esnek hükümler içeren anlaşmalar tercih edilebilir.
• Bakım-işletme mükemmelliği: Yeni kurulum beklerken mevcut santrallerin PR ve ulaşılabilirlik değerlerini artırmak, nakit akışını iyileştirir.

7) Sahadan Pratik İpuçları

• Başvuru sırası ve dosya kalitesi: Statik, mimari, tek hat şemaları ve uyumluluk belgeleri eksiksiz oldukça süreç kısalır; eksik evrak kapasite açıldığı gün fırsatı kaçırır.
• B bölgesi yerine C bölgesi (5.1.h): Tüketim yeri sabitken bile, mantıklı ise bağlantı bölgesi alternatiflerini masada tutun; izin ve hat koşulları farklılık gösterebilir.
• Çatı güvenliği ve yangın: Yönetmelik uyumu tartışmasız olmalı. Kabul aşamasında “detaydan” dönen dosyalar, son yönetmelik değişikliklerinden sonra aslında en pahalı hatalarddır.
• İzleme ve veri: Anlık izleme, gölgelenme/kirlenme kaynaklı üretim kayıplarını erken yakalar; ROI’yi aydan aya iyileştirir.

8) Solmeksan Enerji’nin Yol Haritası

Biz, İzmir merkezli bir EPC olarak müşterilerimize “gerçekçi ve uygulanabilir” seçenekler sunarız. Kapasite açılana kadar beklemek yerine, şu adımlarla değeri bugünden üretmeye odaklanırız:

• Alternatif senaryo çalışmaları: Aynı tüketim profiline göre A/B/C bağlantı seçeneklerini, hibrit ve depolama varyantlarını teknik-finansal tablolarla karşılaştırırız.
• Portföy verimliliği: Mevcut tesisler için performans denetimi, bakım planı, izleme alarm eşikleri ve temizlik periyodlarını optimize ederiz.
• Proaktif izin takibi: Bölgesel kapasite, TM devreye alma ve hat güçlendirme takvimlerini aylık izler, olası pencere açılışlarına dosyaları hazır tutarız.

9) Sık Sorulan Sorular

Soru: “Sıfır kapasite” tüm başvuruların reddedileceği anlamına mı gelir?
Cevap: Hayır. Bu ifade, ilan tarihi itibarıyla yeni başvuruların bağlanabileceği alan kalmadığını gösterir. Bölgesel iyileştirmeler ve TM devreye almalarıyla sınırlı pencereler açılabilir. Ayrıca 25 kW ve altındaki projeler, kapasiteden bağımsız olarak başvuruları hala devam etmektedir.

Soru: Hibrit projelerle beklemeden ilerlenebilir mi?
Cevap: Uygun lisanslı ana santralle eşleşebilen projelerde evet. Mevcut bağlantı üzerinden ek kapasite eklemek ufak bir ihtimalde olsa onay süreçlerini hızlandırabilir.

Soru: Depolama gerçekten fark yaratır mı?
Cevap: Öz tüketim tarafında pik saat maliyetini düşürür; şebeke tarafında ise yük profilini yumuşatarak kapasite yönetimine katkı sunabilir. Büyük ölçekli tesisler için ülkemizde çok yeni bir uygulama ve ürün portföyü olduğu için uzun dönem fayda analizine henüz sahip değiliz. Elimizdeki veriler tamamen tabiri caizse "varsayılan" analiz ve planlamalar olduğu için, gerçek veriler ilerleyen yıllarda daha şeffaf ve elle tutulur hale gelecektir.

Soru: Çatı GES için şimdi ne yapmalı?
Cevap: Dosyayı eksiksiz hazırlamak, alternatif bağlantı senaryolarını önceden çalışmak ve bölgesel kapasite takvimini aylık izlemek,i öz tüketim ve microgrid araştırmalarına yoğunlaşmak en iyi yatırımdır.

Bugünkü darboğaz, yarının daha güçlü altyapısı için uyarıdır. Şebeke yatırımları, hibrit ve depolama çözümleri ile veri odaklı işletme disiplinini bir araya getirenler, bu dönemi avantajlı atlatır. Solmeksan olarak odak noktamız, müşterilerimizin beklerken bile kazandıran bir planla ilerlemesini sağlamaktır.

📎 Teknik Not: Bu yazıdaki maliyet ve kazanç verileri, 2025 Temmuz itibariyle EPDK, EPIAŞ ve tahmini sistem fiyatları temel alınarak hazırlanmıştır.